Tình thái từ là gì? Cách dùng và ví dụ về tình thái từ

Tình thái từ là gì? Tình thái từ có trong câu sẽ khiến cho đoạn văn trở nên sinh động hơn, tình thái từ giúp cho người đọc hiểu hơn về người viết.

Ngữ pháp tiếng việt khá phong phú tuy nhiên cũng không kém phần phức tạp. Có khá nhiều người gặp khó khăn trong việc học tiếng việt. Tình thái từ là một trong số đó. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về tình thái từ và chức năng của chúng nhé.

Tình thái từ là gì

Khái niệm tình thái từ là gì? 

Tình thái từ chính là một số từ được thêm vào câu mục đích để tạo ra sắc thái biểu cảm cho câu đó. Từ ngữ ngắn gọn được thêm vào câu tạo thành các câu cảm thán hay cầu khiến.

Chức năng tình thái từ

Có hai loại chức năng được kể đến:

– Chức năng đầu tiên là chức năng tạo câu theo mục đích nói. Chúng được thể hiện qua câu nghi vấn như: hả, à, sao,….. Hay câu cảm thán như: thay, sao,,… hoặc câu cầu khiến như: nghe, đi, thôi, nhé,…. một vấn đề nào đó.

– Chức năng thứ hai là biểu thị được sắc thái tình cảm cho câu nói chính là chức năng thứ hai. Sắc thái biểu cảm bao gồm:

• Thái độ nghi ngờ, hoài nghi được thể hiện. Chẳng hạn như: “Bạn đấy nói có thật không?”
• Thể hiện thái độ ngạc nhiên và bất ngờ. Chẳng hạn: “Có thật chị bị đuổi việc không?”
• Thái độ trông chờ hy vọng và cầu mong. Chẳng hạn: “Nào ta cùng nhau đi du lịch nhé”.

Phân loại tình thái từ

Dựa vào từng chức năng mà chúng được chia thành các loại khác nhau:

• Chúng thể hiện qua câu nghi vấn thường có các từ chứa trong câu như: chăng, à, hả.
• Thể hiện trong những câu cầu khiến chứa các từ như hãy, nào, đi
• Trong những câu cảm thán thể hiện qua câu chứa các từ ngữ như sao, ôi, ui, trời ơi.
• Sắc thái biểu cảm cũng được thể hiện qua các từ như mà, cơ, nhé

Cách dùng tình thái từ như thế nào?

Ông bà ta hay có câu: “ Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp tiếng việt”. Vì vậy khi sử dụng tình thái từ hay từ ngữ nào đó cần phải phù hợp với từng hoàn cảnh. Điều này mang đến nhiều hiệu quả cao:

• Thể hiện được sự lễ phép và kính trọng đối với người lớn tuổi hay người có chức vụ cao. Sử dụng các từ như “à, vâng. dạ” để biểu thị.
• Với những mối quan hệ ngang hàng như đồng nghiệp, bạn bè nên sử dụng các từ: “ sao. nhé, à”
• Sử dụng từ “kia” nếu muốn bày tỏ một ý kiến nào đó
• “Vậy” sẽ biểu thị sự miễn cưỡng. không muốn làm
• Để giải thích một vấn đề hay đang phân vân nên sử dụng từ: “ mà”

Ví dụ về tình thái từ

– Anh ơi, xe bao lâu nữa thì đến ạ?

– Chị ơi, anh ấy liệu có bị làm sao không ạ?

=> Câu hỏi thuộc dạng nghi vấn

– Anh cùng em đi xem phim nhé

– Anh cho em ngồi nhờ với

=> Câu nói biểu hiện rõ ràng về cảm xúc gần gũi và thân mật với người khác

– Ôi 8h! Ngủ dậy muộn rồi, đành phải đến trường muộn vậy

=> Câu nói thể hiện sự miễn cưỡng đành phải chấp nhận

– Hôm qua tôi đã làm bài tập giúp bạn rồi mà

=> Câu nói bểu thị sự giải thích với người khác sử dụng từ “mà”

Soạn bài về tình thái từ

Dưới đây là bài tập về luyện về chức năng và cách sử dụng tình thái từ tình thái từ.

Chức năng tình thái từ

Câu 1:

1. Câu trên sẽ không là câu nghi vấn nếu lực bỏ từ “à”
2. Nếu từ “đi” bị lược bỏ thì câu này không còn là câu cầu khiến.
3. Nếu từ “thay” không còn xuất hiện trong câu thì đây không phải câu cảm thán
4. Trong câu trên có từ “ạ” xuất hiện cuối cùng thể hiện sự lễ phép.

Câu 2:

1. Biểu thị thái độ nghi ngờ, hoài nghi: chăng, hả, ừ,…
2. Những từ thể hiện thái độ bất ngờ và ngạc nhiên: a, nhỉ,…
3. Thể hiện thái độ trông chờ, cầu mong: thôi, nào, đi, chứ,…
4. Thể hiện sự thân mật, gần gũi: nhỉ, mà, nhé,..

Cách sử dụng tình thái từ

Dựa vào những hoàn cảnh hay tình huống khác nhau trong giao tiếp để có thể sử dụng một cách hợp lý nhất.

• Người ta thường thêm “ạ” vào sau câu để thể hiện được sự kính trọng và lễ phép. Chẳng hạn như: “ Cháu chào bà ạ!”
• Thể hiện sự cầu khiến trong câu. Chẳng hạn: “Xin hãy giữ bí mật giúp tôi!”
• Từ “mà” thường được thêm vào bày tỏ sự giải thích, phân trần. Chẳng hạn như: “Tôi đã nói rồi mà”

Rèn luyện kỹ năng làm bài về tình thái từ

Câu 1: Xác định các tình thái từ dưới đây và phân loại chúng

1. Từ “ nào” trong câu trên không phải là tình thái từ
2. Tình thái từ trong câu là “nào”
3. “Chứ” ở đây là tình thái từ
4. “Chứ” trong câu trên không phải là tình thái từ
5. Từ “ với” ở câu trên là tình thái từ
6. Từ “với” trong câu này không phải là tình thái từ
7. Trong câu này từ “kia” không phải là một tình thái từ
8. Đối với câu này “kia” là một tình thái từ

Phân loại:

• Thái độ cầu khiến trong câu thể hiện qua từ: chứ, với, nào
• Biểu thị một cảm xúc gần gũi và thân mật: nhé

Câu 2:

1. Từ “ chứ” thể hiện được sự sẻ chia và quan tâm được dùng trong câu hỏi
2. “Chứ” trong câu nhằm mục đích nhấn mạnh điều vừa nói tới.
3. “ư” dùng trong câu thể hiện sự hoài nghi
4. Sự băn khoăn được thể hiện qua từ : “nhỉ”
5. “nhé” trong câu được dùng thể hiện sự dặn dò
6. Biểu thị sự miễn cưỡng qua từ “vậy”
7. Động viên, an ủi qua từ: “cơ mà”

Câu 3: Đặt câu sử dụng tình thái từ

1. Xin hãy giúp đỡ chúng tôi
2. Hôm nay có chiếu phim “ Hương vị tình thân” đấy

Câu 4:

Thầy cô hỏi bạn nữ: “Em đang bị ốm à?”

Bạn nữ cùng lớp hỏi bạn nam: “ Cậu làm bài tập rồi à?

Cháu hỏi mợ: “ Mợ mới đi làm về ạ?”

Câu 5:

“Hén – nhỉ” chẳng hạn như : “Nay đã quá hén!”

“ Mừ – mà” chẳng hạn như: “ Tao đã nói với mày rồi mừ!”

Trên đây là các thông tin để các bạn có thể hiểu được về tình thái từ là gì? Cũng như chức năng và phân loại của chúng. Hy vọng đây là kênh giúp các em tham khảo thêm để hiểu hơn về tình thái từ. Đừng quá phụ thuộc nhiều vào đáp án bên trên nhé! Chúc các bạn học tốt!

• Xem thêm: Chỉ từ là gì? Vai trò trong câu và ví dụ minh họa chỉ từ

• Chỉ từ là gì? Vai trò trong câu và ví dụ minh họa chỉ từ

• Câu trần thuật là gì? Chức năng và ví dụ về câu trần thuật

• Câu cảm thán là gì? Đặc điểm và ví dụ trong câu cảm thán

• Quan hệ từ là gì? Ví dụ và phân loại các loại quan hệ từ

• Tính từ là gì? Cụm tính từ là gì? Ví dụ và bài tập cụ thể

• Từ ngữ địa phương là gì? Biệt ngữ xã hội là gì? Ví dụ, tác dụng

• Nghĩa đen là gì? Nghĩa bóng là gì? Ví dụ và bài tập